Ważnym elementem edukacji obywatelskiej i społecznej jest wzmacnianie w dzieciach umiejętności nawiązywania i podtrzymywania przyjaźni.
Dzięki umiejętnościom społecznym dziecko potrafi:
- Rozpoznać, że jest dla kogoś ważne – umiejętności społeczne pozwalają interpretować zachowania innych. Kiedy więc kolega dziecka pyta, co u niego słychać, pamięta o ważnych dla niego dniach, opowiada o sobie i słucha, co ono ma do opowiedzenia, zaprasza do siebie oraz proponuje spotkania i wspólną zabawę, dziecko wie, że jest dla niego ważne.
- Pokazać, że ktoś jest dla niego ważny – to również bardzo istotny element przyjaźni. Kiedy dziecko czuje, że ktoś jest mu bliski, umiejętności społeczne pozwalają mu to okazać. Wzajemne pokazywanie sobie na różne sposoby, że zależy nam na relacji, pomaga ją umacniać.
- Sprawiać radość – umiejętności społeczne pozwalają dziecku wykonywać drobne gesty, które sprawiają przyjemność jego bliskim.
- Troszczyć się – przyjaciele pamiętają o sobie nawzajem. To daje im poczucie, że zawsze mogą na siebie liczyć. Umiejętności społeczne pozwalają zachować równowagę między troską a przekraczaniem czyichś granic.
- Dotrzymywać sekretów – dzieci powinny dzielić się z rodzicami i nauczycielami wszystkim, co je niepokoi. To oznacza, że nie powinny trzymać przed nimi w tajemnicy niczego, co wiąże się z czyjąkolwiek krzywdą. Jednocześnie dzieci mają prawo do tzw. „dobrych sekretów”, czyli takich, które służą czyjejś radości. Kiedy więc przyjaciel dziecka dzieli się z nim tym, że planuje przygotować niespodziankę urodzinową dla swojej mamy, ono zachowuje to dla siebie.
- Radzić sobie z konfliktami – w każdej przyjaźni dochodzi do trudnych sytuacji i nieporozumień. Umiejętności społeczne pozwalają dziecku wyjaśniać takie sytuacje bez wzajemnego oskarżania się i mówienia rzeczy, które mogą ranić.
- Przepraszać – czasem jednak z ust dziecka padają słowa, których później żałuje. Może też się zdarzyć, że zrobi coś, co zaboli przyjaciela. Wówczas ważna jest umiejętność przyznawania się do winy i przepraszania – to jedne z najważniejszych umiejętności społecznych.
- Dziękować – docenianie tego, co robią dla nas inni, pozwala pielęgnować przyjaźń.
- Prosić o pomoc – to również bardzo ważny element przyjaźni. Każdy z nas potrzebuje czasem wsparcia – warto potrafić o nie prosić.
- Wybaczać – umiejętności społeczne pozwalają rozumieć, że każdy ma prawo popełnić błąd i, o ile szczerze go żałuje, najczęściej warto wybaczyć.
- Słuchać – kiedy inni widzą, że ich słuchamy, mają przyjemność z kontaktu z nami. Brak słuchania zniechęca zaś do dzielenia się swoimi sprawami. W takich okolicznościach trudno budować przyjaźń.
- Być sobą – każdy z nas jest unikalny i wnosi do tego świata inne wartości. Dlatego warto doceniać swoją naturę i uczyć się, jak żyć z nią w zgodzie, wykorzystując to, co otrzymaliśmy. Umiejętności społeczne pozwalają nam rozumieć wartość bycia autentycznym i wnosić swoją unikatowość do relacji przyjacielskich. Udawanie kogoś innego utrudnia budowanie prawdziwych relacji.
„Być sobą” to ostatni podpunkt dotyczący tego, co możemy osiągnąć, posiadając umiejętności społeczne. Edukacja obywatelska ma na celu m.in. wspieranie dzieci i nastolatków w zdobywaniu kompetencji, które pozwolą budować bezpieczne, zaangażowane i dobre dla nas wszystkich społeczeństwo obywatelskie. W życie takiego społeczeństwa każdy z nas powinien wnosić to, w czym jest dobry i co może dać od siebie. Dlatego właśnie wspomniana umiejętność „bycia sobą” jest tak warta rozwijania i pielęgnowania.